Obez yapan içecekler!  

Aşırı şişman çocuk sayısı artıyor. Anne babalar, suçu çocuğun yediklerinden çok, içtiklerinde arayın! Çocukları en çok kola, buzlu çay (ice tea) ve hazır meyve suları şişmanlatıyor. Peki, obeziteyi engelleyen tek çözüm ne?

Yeni nesli belki de en çok tehdit eden sağlık sorunu obezite (aşırı şişmanlık). Gerek ayaküstü atıştırmaya yönelen beslenme tipleri, gerekse giderek hareketsizleşmeleri, çocukları obeziteyle tanıştıran en önemli faktörler. Bunların yanı sıra okul kantinlerinde bolca tüketilen abur cuburlar da çocuklardaki obezitenin baş sorumluları arasında gösteriliyor. Öyle ki bu nadandan dolayı dünyada pek çok ülke, fast food yiyecekleri ve gazlı içecekleri okullarda yasaklıyor. Ukrayna, Letonya, Avustralya bu uygulamaları başlatan ülkelerin başında geliyor.

Obeziteyi önleyen tek şey: Anne sütü

Yaşamın erken dönemlerinde obeziteyi önlediği kanıtlanan tek şey var; o da anne sütünü uzun süre vermek. Katkı maddeli, soya ilaveli, veya şeker ilaveli mamalardan ise uzak durmak gerekiyor. Çocuk şeker tadına alıştığı zaman hep onu istiyor, şeker kirzi dediğimiz alışkanlık başlıyor. Tat duyusu öğrenilir. Anne sütünde şeker oranı düşüktür. Dolayısıyla anne sütü alan çocuklar şeker krizini yaşamıyorlar.

Şekerli, gazlı içecekler obez yapıyor

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı Başkanı ve Çocuk Endokrinoloji Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Abdullah Bereket’le çocuklardaki obezite tehdidini konuştuk.

Çocuklarda şişmanlık oranları ne durumda?Çocuklarda şişmanlığı fazla kilolu ve obez olarak ikiye ayırıyoruz. Son okul taramalarında fazla kilolu oranını yüzde 17, obez oranını ise yüzde 4 olarak bulduk. Bu rakamların, 30 yıl öncesine göre iki katına çıkmış olduğunu saptadık.

Obezitenin çocuklarda yol açtığı sorunlar nelerdir?
Obez çocuklar ileride şeker, kalp, hipertansiyon ve kolesterol hastası oluyor. Tüm bunların bir arada bulunduğu “metabolik sendrom” dediğimiz hastalığın belirtilerini henüz 30’lu yaşlarda gösteriyorlar. Bugünün çocukları 20 yıl sonrasının kalp ve diyabet hastalarıdır. Artık kalp krizi yaşı çok erkene indi. Kolesterol yüksekliği çocuklarda çok fazla. İnsanlar zannediyor ki, çocuklarda kolesterol olmaz, şeker olmaz.

Hangi çocuklar risk altında?
Eskidan obezite sadece sosyoekonomik seviyesi yüksek ailelerde vardı. Artık 5 yıl öncesine göre orta gelir grubundaki ailelerin çocuklarında da obezite, üst gelir grubuna yaklaştı.

Bunun sebebi nedir?
Kalorisi yoğun olan gıdalar aslında ucuz. Kekler, çikolatalar, gofretler ve hazır meyve sularını artık herkes satın alabiliyor. Böylelikle her aile çocuklarının yanına, beslenme çantalarına bunları koyabiliyor. Ayrıca okullarda çikolata-gofret otomatları var. Çocukmlar daha reşit değil, kendi kararlarını alacak yaşta değiller.

Kantinler konusunda ne yapılmalı?
Geçen yıl Milli Eğitim Bakanlığı’yla bir kampanya başlattık. Şişmanlık sorununa çözüm için okullara tavsiye kararı gönderildi ama daha yaptırımcı adımlar atılmalı. Bakanlık kantinlerde şu ürünler kesinlikle satılmayacaktır demeli.

Çocukları en çok ne şişmanlatıyor?
Kola, hazır meyve suyu ve buzlu çay (ice tea). Kalori açısından birbirlerinden farkı yok. Çocuklar yedikleriyle değil, içtikleriyle şişmanlıyor. Yüzde yüz meyve suyu denilenin de şeker oranı çok yüksek.

Fazla şeker vücutta yağ olarak depolanıyor değil mi?
Kesinlikle. Aileler diyor ki, “Yağlı yemiyoruz ama çocuk şişmanlıyor”. İşte yağı bile kesseler karbonhidrat, yani yediği şekerli ve unlu besinler yağa dönüşerek şişmanlatıyor.

1 yaşına kadar çocuklara şeker verilmemesi doğru o zaman…
Kesinlikle doğru. Damak tadı bakımından alıştığı zaman şeker hakikaten biraz sakinleştiricidir çocuklarda. Bazı aileler çocuk çok ağladığı zaman şekerli su verirler. İşte çocuk oradan şekeri bir ödül olarak görmeyi öğreniyor.

-Alıntıdır-
Ayşegül Aydoğan Atakan
Milliyet